Roszczenie o zwrot niesłusznie płaconych alimentów przysługuje płacącemu przeciwko uprawnionemu. W sytuacji, gdy alimenty były płacone niesłusznie – np. sąd stwierdził wygaśnięcie obowiązku alimentacyjnego z datą wsteczną – można domagać się ich zwrotu. Alimenty będą płacone niesłusznie również wtedy, gdy płaciła je osoba, która nie była zobowiązana, np. osoba niespokrewniona.
Zgodnie z art. 140 Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego jednoznacznie wskazuje, iż można domagać się zwrotu zapłaconych niesłusznie alimentów od osoby, która powinna była to świadczenie spełnić – „Osoba, która dostarcza drugiemu środków utrzymania lub wychowania nie będąc do tego zobowiązana albo będąc zobowiązana z tego powodu, że uzyskanie na czas świadczeń alimentacyjnych od osoby zobowiązanej w bliższej lub tej samej kolejności byłoby dla uprawnionego niemożliwe lub połączone z nadmiernymi trudnościami, może żądać zwrotu od osoby, która powinna była te świadczenia spełnić”. Warto pamiętać, że w przypadku uchylenia, albo obniżenia alimentów z datą wsteczną staną się one tzw. świadczeniem nienależnym, co zgodnie z art. 410 Kodeksu Cywilnego obliguje osobę, która taką korzyść uzyskała do jej zwrotu.
„Druga strona” niesłusznie płaconych alimentów
Z drugiej strony zgodnie z art. 409 Kodeksu Cywilnego obowiązek wydania korzyści lub zwrotu jej wartości wygasa, jeżeli ten, kto korzyść uzyskał, zużył ją lub utracił w taki sposób, że nie jest już wzbogacony, chyba że wyzbywając się korzyści lub zużywając ją powinien był liczyć się z obowiązkiem zwrotu. Natomiast zgodnie z treścią art. 411 Kodeksu Cywilnego nie można żądać zwrotu świadczenia, jeżeli spełnienie świadczenia czyni zadość zasadom współżycia społecznego. Powyższy przepis znajduje zastosowanie w sytuacji gdy ten, kto spełnił świadczenie, nie był prawnie zobowiązany, lecz można mu przypisać moralny obowiązek wobec przyjmującego świadczenie; w takiej sytuacji spełnienie świadczenia czyni zadość zasadom współżycia społecznego.
O tym, czy świadczenie czyni zadość zasadom współżycia społecznego decydować będą każdorazowo okoliczności konkretnego przypadku. Zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego, w przypadku zaprzeczenia ojcostwa nie ma możliwości domagania się zwrotu niesłusznie zapłaconych alimentów. Jedynym wyjątkiem od tej reguły jest sytuacja, kiedy pozwany w procesie o ustalenie ojcostwa i alimenty może domagać się od małoletniego powoda – po prawomocnym oddaleniu powództwa- zwrotu kwot niesłusznie zapłaconych alimentów przez czas postępowania na podstawie postanowienia o udzieleniu zabezpieczenia alimentów. Roszczenia o zwrot niesłusznie płaconych alimentów ulegają przedawnieniu z upływem lat 3. Podstawą prawną takiego powództwa są przepisy o bezpodstawnym wzbogaceniu się.