Podział majątku mogą samodzielnie dokonać małżonkowie dotychczasowego majątku wspólnego w umowie, a w przypadku braku zgody każdy z małżonków może wystąpić do sądu o dokonanie takiego podziału. Przedmioty nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku odrębnego każdego z małżonków. Przed przystąpienie do podziału majątku trzeba ustalić, co wchodzi w skład majątku wspólnego, a co w skład majątku odrębnego – osobistego. Jeśli strony samodzielnie potrafią dojść do porozumienia podział majątku może nastąpić w drodze umownej. Dokonując podziału majątku dorobkowego co do zasady bierze się pod uwagę stan majątku z chwili zniesienia wspólności, a jego wartość – z chwili orzekania w sprawie o podział majątku wspólnego.
Umowa o podziale majątku
Umowa o podział majątku wspólnego może zostać zawarta w formie ustnej, pisemnej, notarialnej . W przypadku podziału umownego strony w ramach zasady swobody umów mogą ograniczyć podział tylko do części majątku wspólnego, przy ustalaniu wartości poszczególnych przedmiotów mogą uwzględnić ich subiektywną wartość, a także mogą dowolnie ustalić komu przypadną poszczególne przedmioty oraz wysokość i terminy ewentualnych spłat czy dopłat.
Sprawy o podział majątku dorobkowego z udziałem sądu co do zasady obejmować powinny cały majątek wspólny, wartość przedmiotów wchodzących w skład majątku wspólnego powinna zostać określona według kryteriów obiektywnych tzn. cen rynkowych, podział dokonywany jest przede wszystkim przez podział fizyczny przedmiotów wchodzących w skład majątku wspólnego, a sąd decyduje o wysokości i terminach ewentualnych spłat czy dopłat. Sądowy podział majątku powinien obejmować cały majątek, a więc nie można poprzestać na podziale jedynie niektórych jego składników. Tylko z ważnych powodów sąd może ograniczyć podział do części majątku.
Sposoby na podział majątku
Wyróżnić należy trzy sposoby podziału przedmiotów składających się na majątek wspólny małżonków:
- podział fizyczny pomiędzy małżonkami; gdy jednemu z małżonków w wyniku podziału fizycznego przypadną przedmioty majątkowe, których łączna wartość jest niższa niż wartość przysługującego mu udziału w majątku wspólnym, może domagać się od drugiego małżonka uiszczenia na jego rzecz dopłat celem wyrównania różnicy; przy czym fizyczny podział rzeczy nie jest możliwy, jeżeli byłby on sprzeczny z przepisami ustawy, społeczno – gospodarczym przeznaczeniem rzeczy albo pociągałby za sobą istotną zmianę rzeczy lub zmniejszenie jej wartości;
- przyznanie wszystkich lub konkretnych przedmiotów majątku wspólnego jednemu z małżonków; w takim wypadku drugi małżonek może domagać się uiszczenia na jego rzecz spłaty celem wyrównania różnicy pomiędzy wartością przysługującego mu udziału w majątku wspólnym a wartością otrzymanych przedmiotów;
- sprzedaż; suma uzyskana ze sprzedaży podzielona zostaje pomiędzy małżonków proporcjonalnie do przysłuchujących im udziałów.
W przypadku, gdy małżonkowie obok majątku wspólnego mieli także majątki osobiste, przy podziale majątku wspólnego powinni dodatkowo rozliczyć wydatki i nakłady poczynione z majątku osobistego na majątek wspólny lub z majątku wspólnego na majątek osobisty. W związku z tym każdy z małżonków jest obowiązany zwrócić wydatki i nakłady poczynione z majątku wspólnego na jego majątek osobisty, z wyjątkiem wydatków i nakładów koniecznych dokonanych na przedmioty majątkowe przynoszące dochód oraz może żądać zwrotu wydatków i nakładów, które poczynił ze swojego majątku osobistego na majątek wspólny, przy czym nie można żądać zwrotu wydatków i nakładów zużytych w celu zaspokojenia potrzeb rodziny, chyba że zwiększyły wartość majątku wspólnego w chwili ustania wspólności.
Te same zasady dotyczą długu jednego z małżonków zaspokojonego z majątku wspólnego. W sytuacji ustania wspólności majątkowej, małżonkowie nie posiada już wspólnego majątku, lecz majątki osobiste, w których skład wchodzi pomimo ich dotychczasowych majątków osobistych, udział wnoszący ½ części w ich dotychczasowym majątku wspólnym.
Masz problem z podziałem majątku? Skontaktuj się z naszą kancelarią adwokacką.