Kodeks rodzinny i opiekuńczy reguluje kwestię rozliczeń małżonków ze względu na poczynione przez nich wydatki i nakłady z majątku wspólnego na majątki osobiste każdego z nich oraz wydatki i nakłady poczynione z majątków osobistych na majątek wspólny. Każdy z małżonków powinien zwrócić wydatki i nakłady, które zostały poczynione z majątku wspólnego na jego majątek osobisty, z wyjątkiem wydatków i nakładów koniecznych na przedmioty przynoszące dochód. Każdy z małżonków może żądać zwrotu wydatków i nakładów, które poczynił ze swojego majątku osobistego na majątek wspólny, nie może jednak żądać zwrotu wydatków i nakładów zużytych w celu zaspokojenia potrzeb rodziny.
Nakłady poczynione z majątku odrębnego jednego z małżonków na majątek odrębny drugiego z nich, będą podlegały rozliczeniu z majątku wspólnego w sytuacji, gdy na przedmiot majątkowy stanowiący majątek odrębny jednego z małżonków, dokonano nakładów zarówno z majątku wspólnego, jak również z majątku odrębnego małżonków.
W sytuacji gdy małżonkowie w czasie trwania wspólności ustawowej wspólnie zbudowali dom na gruncie wchodzącym w skład majątku odrębnego jednego z nich, wartość nakładów określa się w ten sposób, że najpierw ustala się ułamkowy udział nakładów małżonków w wartości domu według cen rynkowych z czasu jego budowy, a następnie oblicza się ten sam ułamkowy udział w wartości domu według cen rynkowych z chwili podziału majątku wspólnego.
Zwrot wydatków przy podziale majątku
Zwrot dokonanych nakładów następuje przy podziale majątku wspólnego, jednakże sąd może nakazać wcześniejszy zwrot, jeżeli wymaga tego dobro rodziny. Jeśli nakłady i wydatki z majątku wspólnego na majątek osobisty były dokonywane w trakcie trwania wspólności majątkowej roszczenie o ich zwrot w pewnych sytuacjach jest niedopuszczalne. Chodzi tu mianowicie o przypadek, gdy nakłady i wydatki były czynione na rzecz przedmiotów wchodzących co prawda do majątku osobistego jednego z małżonków, ale przynoszących dochody.
Należy przypomnieć, że dochody uzyskiwane z majątku osobistego jednego z małżonków wchodzą w skład majątku wspólnego. Innymi słowy dochód generowany przez przedmioty wchodzące do majątku osobistego przypadają obojgu małżonków. Zatem logicznie – nakłady i wydatki na przedmioty – też powinny pochodzić z majątku wspólnego, jako wspólna inwestycja, która przynosi wspólny zysk. Warto zauważyć, że powyższy zakaz zwrotu nakładów i wydatków nie jest uzależniony od tego, czy znalazły one pełne pokrycie w uzyskanym dochodzie. Co więcej nie jest istotne, aby rzecz na którą były one przeznaczone faktycznie przyniosła dochód.